ΚΑΝΤΕ ΠΙΟ ΔΥΝΑΤΗ ΤΗ ΦΩΝΗ ΜΑΣ
2023-12-14
Ὁμιλία στήν ἐκδήλωση τῆς Ἱεραποστολικῆς Ἀδελφότητος ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΚΟΣΜΑ στό Ξενοδοχεῖο ΦΙΛΙΠΠΠΕΙΟ Σάββατο 9/12/2023
«Ἀνίσως, ἀδελφοί μου, καί ἦτο δυνατόν, νά ἀνεβῶ εἰς τόν οὐρανόν, νά φωνάξω μίαν φωνήν μεγάλην, νά κηρύξω εἰς ὅλον τόν κόσμον πώς μόνον ὁ Χριστός μας εἶναι Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ καί Θεός ἀληθινός καί ζωή τῶν πάντων, ἤθελα νά τό κάμνω· μά ἐπειδή καί δέν δύναμαι νά πράξω ἐκεῖνο τό μέγα, κάμνω τοῦτο τό μικρόν, καί περιπατῶ ἀπό τόπο εἰς τόπον καί διδάσκω τούς ἀδελφούς μου τό κατά δύναμιν».
Μένω ἔκθαμβος μέ τή δύναμη τῆς ἀγάπης του γιά τό Χριστό! Μένω ἔκθαμβος γιά τήν δύναμη τῆς ἀγάπης του γιά τό λαό τοῦ Θεοῦ.
Δυό Ἱεραποστόλους θαυμάζω. Τόν Ἅγιο Κοσμᾶ καί τόν π. Σωσθένη ἀπ’ τήν Τανζανία. Τό πρῶτο τόν γνωρίζετε. Μᾶς ἔσωσε. Εἶναι ὁ Γέροντας τοῦ Γένους τῶν Ἑλλήνων. Εἶναι ἐκεῖνος πού μέ τόν ἀφυπνιστικό του λόγο ἀνέστησε τήν ἀποσταμένη ἐλπίδα.
Ο δεύτερος εἶναι ὁ φωτιστής τῆς Τανζανίας. Δέκα χρόνια μόνος Ἱερεύς σ’ὅλη τήν Τανζανία. Μόνος Ἱερεύς πού φώτισε τήν ἀπέραντη χώρα τῆς Τανζανίας. Τοῦ χρόνου θά γίνει ἀγιοκατάταξη του καί θά τόν γνωρίσετε.
Στέκομαι μπροστά τους καί τούς θαυμάζω!
***
Θαυμάζω τή δύναμη πού ἔχει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, πού βγῆκε ἀπό τό στόμα τους καί φώτισε λαούς καί ψυχές λαῶν.
Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι παντοδύναμος, δημιουργικός φωτιστικός, ἀνακαινιστικός.
Μέ τό λόγο Του δημιουργεῖ τό κόσμο. «Καί εἶπε ὁ Θεός, νά γίνει τό φῶς καί ἔγινε τό φῶς».
Ἀπό τούς προφῆτες ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ παρομοιάζεται μέ κρότο κεραυνοῦ, μέ δυνατό ἄνεμο, μέ βρυχηθμό λιονταριοῦ.
Στόν Ἀμώς λέει « Μούγκρισε τό λιοντάρι· ποιός δέν θά φοβηθεῖ; Μίλησε ὁ Κύριος ὁ Θεός· ποιός δέν θά προφητέψει; (Αμως 3, 8)
«Φωνή Κυρίου πάνω ἀπ’ τά νερά
Φωνή Κυρίου ἔντονη· φωνή Κυρίου μεγαλόπρεπη.
Φωνή Κυρίου συντρίβει κέδρους· Κάνει τά ὄρη νά σκιρτοῦν,
Φωνή Κυρίου ἀστράφτει φλόγες πύρινες.
Φωνή Κυρίου κάνει τήν ἔρημο νά τρέμει·
Φωνή Κυρίου ξεγεννάει τίς ἐλαφίνες, τά δάση ἀπογυμνώνει»
(Ψαλμ. 29, 3-9)
Λέει ὁ Ἰώβ: «ξεσπᾶ τοῦ βρυχηθμοῦ του ἡ φωνή,
Τῆς μεγαλόπρεπης βροντῆς ὁ ἦχος·
Κι’ ὅσο ἡ φωνή του ἀκούγεται,
καινούριες ἀστραπές ἐξαποστέλλει.
Βροντᾶ ὀ Θεός μέ τή φωνή του θαυμαστά» (Ἰώβ, 37, 2-5)
Ἀπό τά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος μιλᾶ μόνο ὁ Υἱός, τό δεύτερο πρόσωπο. Γι αὐτό καί ὀνομάζεται Λόγος. Αὐτός ὁ Λόγος γίνεται ἄνθρωπος καί μιλᾶ μέ ἀνθρώπινη φωνή. «Δυνατός ἐν ἔργω καί λόγω». Μέ τό λόγο Του ἀνασταίνει νεκρούς, βγάζει δαιμόνια, σηκώνει παράλυτους, συγχωρᾶ ἀμαρτωλούς. Ὅλους τούς ἔπιασε δέος καί ἔλεγαν ὁ ἔνας στόν ἄλλο: «Τί λόγος εἶναι αὐτός! Μέ ἐξουσία καί δύναμη διατάζει τά πονηρά πνεύματα καί βγαίνουν» (Ματθ. 36). Μέ τό λόγο Του σταματᾶ τή φουρτούνα. «Ποιός εἶναι, ποιός εἶναι ποιος, αὐτός πού τούς ἀνέμους βαστάζει, αὐτός πού τήν βροχή σταματᾶ καί τή φουρτούνα κοπάζει» λέει ἔνα χριστιανικό τραγοῦδι.
Ὁ λόγος Του εἶναι σάν σπόρος, λέει ὀ ἴδιος. Πού φυτρώνει ἀνάλογα μέ τό ἔδαφος πού πέφτει ὁ σπόρος. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι παντοδύναμος· ἔχει τή δύναμη νά μεταμορφώνει τόν κόσμο, ἔχει τή δύναμη νά σώσει καί νά ἀπελευθερώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό ὅλες τίς μορφές τοῦ κακοῦ πού τόν καταδυναστεύουν.
Ὁ Ἀπ. Παῦλος ζητᾶ προσευχή «γιά νά τρέχει ὁ λόγος», «γιά νά τοῦ δίδει ό Θεός κατάλληλα λόγια ὅταν ἀνοίγει τό στόμα του».(Ἐφ.6,19). «Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι πλοῦτος πού χρειάζεται νά μένει μόνιμα μέσα μας» (Κολ.3, 16). Εἶναι «μαχαίρι κοφτερό, πού δίνει τό Πνεῦμα» (Ἐφ. 6, 17).
Τούς Θεσ/νικεῖς παρακαλεῖ «νά προσεύχεστε γιά μᾶς, ὥστε ὁ λόγος τοῦ Κυρίου νά διαδίδεται καί νά δοξάζεται»(Β’ Θεσ. 3).
Καί στούς Ἑβραίους λέει ὅτι «ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι ζωντανός καί δραστικός, πιό κοφτερός κι ἀπό κάθε δίκοπο σπαθί· εἰσχωρεῖ βαθιά, ὠς ἐκεῖ πού χωρίζει τήν ψυχή ἀπ’ τό πνεῦμα, τό κόκκαλο ἀπ’ τό μεδούλι, καί κρίνει τούς διαλογισμούς καί τίς προθέσεις τῆς καρδιᾶς» ( 4,12).
Γιά τόν Πέτρο ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι «αἰώνιος» (Α΄Πετ. 1, 25) .
Γιά τόν Ἰωάννη ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, πού ζεῖ μέσα μας εἶναι «δύναμη καί νικᾶ τόν πονηρό» (Α΄Ἰωαν. 2, 14).
***
Ἡ ἀγωνία τοῦ ψαρά, τοῦ Ἱεραποστόλου εἶναι, ἄν θά πιάσει ψάρια. Ἄν θά καρποφορίσει ὁ λόγος του καί κόπος του;
Σ’ αὐτή τήν ἀγωνία τοῦ Ἡσαϊα ὁ Θεός ἀπαντᾶ, ὅπως «ἡ βροχή καί τό χιόνι πέφτουν ἀπ’ τόν οὐρανό καί πίσω δέν ἐπιστρέφουν, χωρίς νά πιεῖ ἡ γῆ καί γίνει γόνιμη γιά νά βλαστήσει, νά δώσει σπόρο στήσποριά κι οἱ ἄνθρωποι νά φᾶνε. Ἔτσι θά εἶναι κι ὁ λόγος μου, λέει ὁ Θεός στόν προφήτη, πού βγαίνει ἀπ’ τό στόμα μου· πίσω δέν θά ἐπιστρέψει σ’ ἐμένα ἀδειανός, χωρίς τό θέλημά μου νά ἐκτελέσει, χωρίς νά ἐκπληρώσει τήν ἀποστολή πού τοῦ ἀνέθεσα». (Ἡσ. 55, 10-11)
Κύριε κάνε ὁ λόγος νά μή γυρίσει ποτέ ἄδειος!
Στήν ἔνσταση τοῦ Ἱερεμία, ὅτι δέν ξέρει νά κηρύττει, ὁ Κύριος τοῦ ἀποκρίθηκε: -Μή λές πώς εἶσαι ἀκόμη πολύ νέος· γιατί σέ ὅλους ὅσους σέ στέλνω θά πᾶς, καί ὅλα ὅσα σέ διατάζω θά τά πεῖς. Μή φοβάσαι κανέναν, γιατί ἐγώ εἶμαι μαζί σου γιά νά σε προστατεύω. Ἐγώ τό λέω, ὁ Κύριος. Τότε ὁ Κύριος ἅπλωσε τό χέρι του καί ἄγγιξε τά χείλη μου. Καί μοῦ εἶπε: -Ἔτσι βάζω τά λόγια μου στό στόμα σου. Πρόσεξε· ἀπό σήμερα θά ἔχεις τήν ἐξουσία στά ἔθνη καί στά βασίλεια να ξεριζώνεις καί νά γκρεμίζεις, νά καταστρέφεις καί νά ἐρημώνεις, νά χτίζεις καί νά φυτεύεις». ( Ἱερ.1, 4-9)
Κύριε βάλε μου τά λόγια σου στό στόμα μου!
Ὅταν ὁ Ἡσαϊας λέει ὄτι εἶναι ἀκάθαρτος γιά νά βάλει στό στόμα του τά λόγια τοῦ Θεοῦ, ἕνα Χερουβίμ τοῦ καθάρισε τό στόμα μέ ἔνα κάρβουνο καί τοῦ εἶπε ὁ Θεός: «Κοίτα, αὐτό ἄγγιξε τά χείλη σου κι ἡ ἀνομία σου ἐξαλείφθηκε· ἡ ἁμαρτία σου ἔχει συγχωρηθεῖ».
Κύριε καθάρισε τά βρώμικα μου χείλη, τό βρωμερότερο μου νοῦ καί τήν βεβορβορωμένη καρδιά μου!
Ὅταν ὁ Ἰεζεκιήλ εἶπε, ὅτι εἶναι «οἱ Ἱσραηλῖτες ἔθνος τῶν ἀποστατῶν, ἀνόητοι καί πεισματάρηδες» τοῦ ἔστειλε τό Πνεῦμα, πού «μπῆκε μέσα μου» καί τοῦ εἶπε «Θά σέ κάνω, ὅμως, κι ἐσένανε πεισματάρη καί ἀμετάπειστο, ἴδιον μ’ αὐτούς. Θά σέ κάνω σκληρότερον κι ἀπό τήν πέτρα· σάν τό διαμάντι θα σέ κάνω σκληρόν. Μήν τούς φοβηθεῖς οὔτε νά δειλιάσεις μπροστά σ’ αὐτούς τοὐς ἀποστάτες»( Ἱεζ. 2, 2-9).
Ἀναρωτιέμαι καί γώ, ποιός μέ κάνει πεισματάρη;
***
Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι τό δίχτυ τῶν Ἱεραποστόλων. Πότε αὐτό τό δίχτυ γεμίζει; Ὅταν τό ἔριχναν οἱ Ἀπόστολοι δέν ἔπιανε. Ὅταν εἶπε ὁ Κύριος νά τό ξαναρίξει τότε γέμισε. Ἄρα. Οἱ Ἱεραπόστολοι ρίχνουν τό δίχτυ τοῦ λόγου, ἀλλά τά ψάρια τά στέλνει ὁ ἄλλος Μεγάλος Ψαρᾶς, ὁ Ἱησοῦς Χριστός.
Στό ἔργο τῆς Ἱεραποστολῆς ζοῦμε αὐτή τήν ἀλήθεια. Ἐκεῖνος εἶναι πού κάνει τήν Ἱεραποστολή στήν Ἐκκλησία, ἀφοῦ εἶναι «ἀπόστολος τῆς ὁμολογίας μας» (Ἐβρ. 3,1).
Ὁ Χριστός εἶναι «ὁ ἀρχηγός τῆς Ἐκκλησίας» ( Ἐφ.5,22) καί ὡς κεφαλή εἶναι «ὁ σωτήρας τοῦ σώματος του» (Ἐφ.5,23).
Ἐκεῖνος φροντίζει γιά τήν αὔξηση τῆς Ἐκκλησίας καί «συμβάλλει στήν αὔξηση τοῦ σώματος του καί στήν οἰκοδομή του» (Ἐφ.4, 16).
Ἱεραπόστολοι δέν εἴμαστε ἐμεῖς, πού διακονοῦμε σέ ἱεραποστολικές περιοχές. Ὁ Ἱεραπόστολος εἶναι ἕνας, ὁ Χριστός.
Ἐμεῖς εἴμαστε διάκονοι του, τό στόμα Του, τά χέρια Του. Ἐμεῖς δανείζουμε τόν ἑαυτό μας γιά νά ἐνεργήσει Ἐκεῖνος.
Ὅσοι εἶναι «ἐκ τοῦ Πατρός ἀκοῦν τούς λόγους». Ὁ Θεός Πατέρας ἀνάβει σέ κάθε ἄνθρωπο τόν πόθο καί τή φλόγα τῆς ἀναζήτησης Του. Ὁ Ἱεραπόστολος ἁπλώνει τό δίχτυ τοῦ λόγου τοῦ Χριστοῦ καί τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι πού μιλάει στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων, τίς προσκαλεῖ καί τίς διδάσκει. Μόνο αὐτός πού «ἔχει τό Πνεῦμα ὅλα τά καταλαβαίνει» (Α΄Κορ.2,15).
Ὁ Κύριος διαλέγει αὐτούς πού θά σώσει. Διαλέγει αὐτούς πού εἶναι ἕτοιμοι γιά τή σωτηρία. «Αὐτούς πού προόρισε, αὐτούς καί κάλεσε»(Ρωμ.8, 30)
«Τό χαρμόσυνο μήνυμα δέν τό δέχθηκαν ὅλοι» (Ρωμ.10, 16).
Τό δέχονται αὐτοί πού εἶναι ἕτοιμοι. Τό δέχονται αὐτοί πού ἔχουν κληθεῖ.
Αὐτοί λοιπόν περιμένουν. Περιμένουν τούς ἀπεσταλμένους τοῦ Θεοῦ, τά «στόματα τοῦ Λόγου», τούς Ἱεραποστόλους, νά τούς κηρύξουν καί νά προσκαλέσουν στή σωτηρία. Ὁ Κύριος στέλνει τούς Ἱεραποστόλους.
Λέει ὁ Παῦλος «πῶς θά τόν πιστέψουν, ἄν δέν ἔχουν ἀκούσει γι’αὐτόν; Καί πῶς πάλι θ’ ἀκούσουν γι’ αὐτόν ἄν κάποιος δέν τούς κηρύξει; Καί πῶς θά κηρύξουν σωστά, ἄν δέν τούς ἀποστείλει ὁ Κύριος;»
Ὁ ἱεραπόστολος δέν εἶναι αὐτόκλητος, ἀποστέλλεται.
Ἀποστέλλεται ἀπό τόν Κύριο, ἀποστέλλεται ἀπό τήν Ἐκκλησία.
Ὅταν λοιπόν ἀποστέλλεται δέν μπορεῖ νά λέτε, γύρνα πίσω, ἔχουμε ἀνάγκες ἐδῶ. Ἔφυγες καί ὅλα ρήμαξαν! Δέν ἔχουμε πνευματικούς! Μεγάλος πειρασμός αὐτός!
Ὁ ἱεραπόστολος «κηρύττει τό εὐαγγέλιο, ἐνεργόντας ὡς ἱερέας τοῦ Θεοῦ, γιά νά γίνουν ὅλοι οἱ λαοί προσφορά εὐπρόσδεκτη ἀπό τό Θεό, ἀγιασμένη ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα» (Ρωμ. 15, 16).
«Γιά νά πιστέψει κανείς χρειάζεται ν’ ἀκούσει τό κήρυγμα καί τό κήρυγμα γίνεται μέ τό λόγο τοῦ Θεοῦ» (Ρωμ. 10, 17).
Ὁ Ἱεραπόστολος μέ τό κήρυγμα, τήν κατήχηση «ψαρεύει» τίς ψυχές, πού ἦταν ἔ τοιμες καί τίς ὁδηγεῖ νά μποῦν μέσα στή «σαγήνη» τῆς σωτηρίας.
***
Αὐτός ὁ πόθος τοῦ Πατροκοσμᾶ εἶναι πόθος τοῦ κάθε Ἱεραποστόλου, πού μέ τόν λόγο του σπείρει στίς ψυχές τῶν ἰθαγενῶν.
Βέβαια ἄν ζοῦσε σήμερα ὁ Πατροκοσμᾶς θά χρησιμοποιοῦσε τό ραδιόφωνο, τήν τηλεόραση, τό fb, τό ιντερνετ, καί κάθε ἄλλο τρόπο ἐνδυνάμωσης καί μετάδοσης τῆς φωνῆς. Θέλει ἀνθρώπους νά ξέρουν ἀπό σύγχρονες τεχνικές. Νά στηθοῦν ραδιοφωνικοί, τηλεοπτικοί σταθμοί. Νά παραχθοῦν ἐκπομπές.
Χρειάζεται φωνή. Ἀκούραστη φωνή. Νά μή βραχνιάζει. Νά μή κουράζεται. Τί θά κάνουμε, ἄν κλείνει ἡ φωνή; Πῶς νά μιλᾶς; «Ἐβραγχίασεν ὁ λάρυγξ μου, ἀπό τοῦ κράζειν με ὅλην τήν ἠμέρα».
Καί γιά νά ἀκούγεσαι, πρέπει νά ξέρεις τή γλῶσσα γιά σέ καταλαβαίνουν τί θέλεις νά πεῖς. Πρέπει νά προετοιμασθεῖς, νά διαβάσεις, νά κουρασθεῖς. Νά ἔχεις συνεργάτες γιά νά κάνουν τίς καθημερινές δουλειές καί νά μπορεῖς νά ἔχεις χρόνο νά μελετήσεις.
Ἡ Ὁσία Γερόντισσα Γαβριηλία δέν προλάβαινε νά μάθει γλῶσσα. Ὅμως γνώριζε ἄλλες γλῶσσες. Ὅταν τήν ρώτησε ἕνας ρωμαιοκαθολικός πῶς κάνει ἱεραποστολή χωρίς νά ξέρει τά ἰνδικά, ἐκεῖ στήν Ἰνδία, ἐκείνη ἀπήντησε ὅτι ξέρει κάποιες ἄλλες γλῶσσες, ἀλλά ξέρει νά χαμογελᾶ, νά δακρύζει, νά χαϊδεύει, ἀγαπᾶ, νά προσεύχεται. Λέει τότε ὁ ἄλλος,
-Κάτσε, κάτσε, νά τά γράψω, δέν τίς ξέρω αὐτές τίς γλῶσσες.
Αὐτές τίς γλῶσσες γιά νά τίς μιλᾶς, πρέπει νά ἔχεις πλοῦτο συναισθημάτων, πού δέν ἐξατμίζονται μέσα στό καμίνι τῶν δυσκολιῶν, τῶν κόπων καί τῶν πόνων.
Ἄν δέν ξέρεις γλῶσσα χρειάζεται νά ἔχεις μεταφραστές, πού θά μεταφέρουν τό μήνυμα πού θέλεις. Πρέπει, ὅμως νά τούς δώσεις καί ἔνα μισθό, γιά τό κόπο τους, γιά νά ζήσουν καί νά εἶναι ἠ φωνή σου.
Καί ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μεταδίδεται καί προφορικός καί γραπτός. Νά γραφτεῖ τό κήρυγμα, νά τυπωθεῖ, νά μοιρασθεῖ. Ἀλλά χρειάζονται χειριστές κομπιούτερ, χρἠματα, νά τυπωθοῦν φυλλάδια, βιβλία.
Ἐπειδή ὅμως δέν μποροῦν νά τόν ἀκούσουν ταυτόχρονα πολλοί ἄνθρωποι, γυρνᾶ ἀπό χωριό σέ χωριό καί κηρύττει.
Αὐτό γιά νά γίνει πρέπει νά μεταφέρεσαι ἀπό χωριό σέ χωριό μέ γερά αὐτοκίνητα γιά νά κινεῖται στούς δρόμους. Αὐτοκίνητα ἀνθεκτικά, κυρίως τζίπ. Χρειάζεται ὁδηγούς, πετρέλαια, βενζίνες, ἔξοδα γιά λάστιχα, ἀνταλλακτικά. Τεράστια τά ἔξοδα! Λέγει κανείς, στέλνω χρήματα γιά τήν Ἱεραποστολή καί ἐννοεῖ ροῦχα, φαγητό στά ὀρφανά ἤ τό καλλίτερο γιά μιά βάπτιση. Ναί, ἀλλά γιά νά ὀργανώσεις τά φαγητά, νά πᾶς νά τούς βαπτίσεις, θέλεις ἔξοδα.
Αὐτό χρειάζεται ὑγεία, δηλ. γερά πόδια, μέσες καί ἀντοχές. Τί εὐκολίες ἔχει ὁ Ἱεραπόστολος, πού ἔχει κάποια ἠλικία, πού δέν τρέφεται καλά, πού ἔχει θέματα ὑγείας, ζάχαρα, πιέσεις; Θέλει συνεργάτες γιά νά κάνουν τά καθημερινά, τά εὔκολα. Ὁ Ἱεραπόστολος πρέπει νά ἔχει τό χρόνο νά σκεφθεῖ, νά κάνει τό δύσκολα. Αὐτά πού μόνο ἐκεῖνος μπορεῖ νά τά κάνει.
Τό θέμα ὅμως εἶναι πόσο βάρος ἔχει ἡ φωνή! Πόσο δυνατός εἶναι ὁ λόγος μας.
Γιά νά εἶναι δυνατός ὁ λόγος δέν πρέπει νά εἶναι μόνο λόγια. Πρέπει νά συνοδεύε ται καί ἀπό ἀγάπη. Ἀπό ἔργα ἀγάπης. Φιλανθρωπία. Ὑγεία. Σχολεῖα.
Ἔχουμε Νοσοκομεῖο. Θέλει γιατρούς, νοσηλευτές νά προσφέρουν.
Ἔχουμε Σχολεῖα. Χρειαζόμαστε βοήθεια γιά νά σπουδάσουν τά ὀρθόδοξα παιδιά παιδιά μας. Ἐδῶ θέλω βοήθεια κυρίως. Θέλω νά υἱοθετήσετε τά παιδιά μας, ὅπως πρίν 30 χρόνια μέ βοηθήσατε στήν Βόρειο Ἤπειρο πού υἱοθετήσατε 500 παιδιά, ἔτσι θέλω νά βοηθήσετε τά 130 παιδιά μας. Νά μορφωθοῦν, νά σπουδάσουν. Νά γίνουν κληρικοί, θεολόγοι, ἐπιστήμονες. Ὠφέλιμοι γιά τόν ἑαυτό τους, τήν οἰκογένεια τους, τήν Ἐκκλησία τους, τή πατρίδα τους.
Ἀναπαύσατε μου τά σπλάχνα!
Κάντε πιό δυνατή τή φωνή μας!
Κάντε πιό δυνατά τά πόδια μας!
Κάντε μας πιό δυνατούς, γιά νά εἶναι πιό δυνατή ἡ Ἐκκλησία μας. Πιό δυνατή ἡ Ἁγία Ὀρθοδοξία μας.
Ἐπισκόπος Μπουκόμπας καί Δυτικῆς Τανζανίας Χρυσοστόμος