ΑΡΧ. ΔΑΝΙΗΛ ΑΕΡΑΚΗ, «Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ ΩΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΟΣ»  

• Ἀποστολή, Ἀπόστολος, Ἀποστέλλω! Τρεῖς λέξεις βασικές γιά τήν Ἐκκλησία, πού κατ' ἐξοχήν εἶναι Ἀποστολική. Καί λέγεται ἡ Ἐκκλησία Ἀποστολική, ὄχι μόνο διότι ἔχει τήν ἀρχή της στόν πρῶτο Ἀπόστολο, στόν Ἰησοῦ Χριστό, «ὄν ἀπέστειλεν ὁ Πατήρ», ἀλλά καί διότι τό ἔργο της κυρίως εἶναι ἀποστολικό.
  
• Θά ἔφθανε ὁ ὅρος «ἀποστολή», ἀλλ' ἐπειδή ἀποστολή ἔχουν καί ἄλλοι ὀργανισμοί καί ἄλλες ὑπηρεσίες, προσθέτουμε τήν ἱερότητα. Καί μιλᾶμε γιά «ἱεραποστολή». Καί βέβαια δακρίνουμε τήν ἐξωτερική ἀπό τήν ἐσωτερική ἱεραποστολή. Ὡς ἐξωτερική νοοῦμε τήν ὀρθόδοξο ὁμολογία καί θεολογία σέ ξένες χῶρες, ὅπως κυρίως εἶναι χῶρες τῆς Ἀφρικῆς καί τῆς Ἀσίας. Ἄν ὅμως λάβουμε ὑπ' ὄψιν τή χαλάρωσι τῆς πνευματικῆς ζωῆς, τήν ἀποξένωσι τοῦ μέγιστου μέρους τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ μας ἀπό τήν Ἐκκλησία καί τήν ἄγνοια βασικῶν ἀρχῶν τῆς χριστιανικῆς μας Πίστεως, τότε δέν θά πέφταμε ἔξω, ἄν καί τήν προσπάθεια ἀναζωπυρώσεως τῆς ἐκλησιαστικῆς ζωῆς στήν Πατρίδα μας, τήν θεωρούσαμε καί αὐτήν «ἔξωτερικη» Ἱεραποστολή. Μιλᾶμε γιά Χριστό καί Εὐαγγέλιο, γιά Ἀλήθεια καί Ἁγιότητα σέ ἕνα χῶρο, πού μόνο στατιστικά βαυκαλιζόμαστε ἐνίοτε νά τόν θεωροῦμε 95 % ὀρθόδοξο!
• Ἀπόλυτη ἀνάγκη ἱεραποστολῆς ἔχουμε ὅλοι, καί οἱ ἐντός καί οἱ ἐκτός, καί οἱ ἐν Ἑλλάδι καί οἱ ἐκτός Ἑλλάδος, καί οἱ θεωρούμενοι βαπτισμένοι πού ὅμως ζοῦν ὡς ἀβάπιστοι, καί οἱ τύποις χριστιανοί καί οἱ τυπολάτρες ὀρθόδοξοι καί οἱ ἀθεΐζοντες θρησκευόμενοι!
• Ἄν ἡ Ἐκκλησία εἶναι στρατευόμενη καί τά συνειδητά της μέλη εἶναι στρατιῶτες Ἰησοῦ Χριστοῦ, τότε ἡ ἀναγκαιότερη στολή τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ ἀποστολή. Ἄν ἡ Ἐκκλησία παλεύη μέσα σέ θαλασσοταραχές, τόν ἰσχυρότερο στόλο της τόν κατευθύνει ὁ ἀπόστολος. Ἄν ἡ Ἐκκλησία ἔχη τίς ρίζες της στόν Οὐρανό, τότε τό ρῆμα πού κάνει τό βῆμα τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, εἶναι τό «ἀποστέλλω».
• Δεκάδες φορές στήν Καινή Διαθήκη ὁ σαρκωμενος Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, παρουσιάζει τήν παρουσία Του στόν κόσμο ὡς ἀποστολή τοῦ Οὐράνιου Πατρός. «Ἀπέστειλεν ὁ Θεός τόν υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον» (Ἰωάν. γ' 17).
• Ὁ διάδοχος τοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ καί διάκονος τοῦ Εὐαγγελίου λέγεται «ἀπόστολος». «Καθώς ἀπεσταλκε μέ ὁ Πατήρ, κἀγώ πέμπω ὑμᾶς» (Ἰωάν. κ' 21). Στήν ἀρχιερατική Του προσευχή τονίζει: «Καθώς ἐμέ ἀπέστειλας εἰς τόν κόσμον, κἀγώ ἀπέστειλα αὐτούς εἰς τόν κόσμον» (Ἰωάν. ιζ' 18).
• Τό κατ' ἐξοχήν δέ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ ἀποστολή στό κήρυγμα: «Οὐκ ἀπέστειλέ με Χριστός βαπτίζειν, ἀλλ' εὐαγγελίζεσθαι» (Α' Κορ. α' 17). • Ἡ σπουδαιότερη ἐργασία τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ἀποστολή:

«Πῶς ἐπικαλεσονται εἰς ὅν οὐκ ἐπίστευσαν;

Πῶς δέν πιστεύσουσιν οὗ οὐκ ἤκουσαν;

Πῶς δέ ἀκούσουσι χωρίς κηρύσσοντος;

Πῶς δέ κηρύξουσιν ἐάν μή ἀποσταλῶσιν;

Καθώς γέγραπται˙ Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τά ἀγαθά!» (Ρωμ. ι' 14-15).

• Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς διάλεξε τό σπουδαιότερο, ἀλλά καί δυσκολώτερο ἔργο: τήν ἱεραποστολή. Ὅσα λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος γιά τήν δίκη του περιπετειώδη ἱεραποστολή, ἰσχύουν καί γιά τόν ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό: Μέ ὅσα ἔπραττε καί ἀγωνιζόταν, συνιστοῦσε τόν ἑαυτό του «ὡς Θεοῦ διάκονο». Γιά τήν ἱεραποστολή ἐπέδειξε «ὑπομονήν πολλήν», πέρασε τή ζωή του «ἐν θλίψεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν στενοχωρίαις», διῆλθε τόσα μέρη κηρύττοντας «ἐν πληγαῖς, ἐν φυλακαῖς, ἐν κόποις, ἐν ἀγρυπνίαις», τήν ἐπίγεια ζωή του τήν διῆλθε «ἐν νηστείαις, ἐν ἁγνότητι, ἐν χρηστότητι, ἐν Πνεύματι Ἅγίῳ, ἐν ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ». Ζοῦσε ὡς ἐπίγειος ἄγγελος «ὡς μηδέν ἔχων καί πάντα κατέχον» (Β' Κόρ. στ' 4-10). Τήν κοπιώδη καί μαρτυρική του ἱεραποστολική πορεία θά μπορούσαμε νά τήν συνοψίσουμε στόν γνωστό Χρυσοστομικο λόγο: «Κήρυγμα ὁδεῦον διά πάσης ἀνέσεως οὐκ ἔστι κήρυγμα».

Ἄς παρουσιάσουμε μερικές ὄψεις τῆς ἀληθινῆς ἁγιοκοσματικης ἱεραποστολῆς:

• Ἄν ἀπόστολος σημαίνη αὐτός ποῦ λέει «παρών» στόν κάλεσμα τοῦ Οὐρανοῦ, τότε ὁ Κοσμᾶς ἦταν ὁ ἀπόστολος, σάν τόν Ἡσαΐα τόν προφήτη, πού στό ἐρώτημα τοῦ Θεοῦ «ποιόν νά ἀποστείλη;» παραδόθηκε προσφέροντας τόν ἑαυτό του: «Ἰδού ἐγώ, Κύριε, ἀπόστειλόν με» (Ἡσ. στ' 8). Ὁ Κοσμᾶς ἦταν ἀπόστολος πού ἄφησε τά πάντα γιά ν' ἀκολούθηση τόν Χριστό τοῦ Εὐαγγελίου καί τῆς σωτηρίας, ὅπως οἱ πρῶτοι τοῦ Χριστοῦ Ἀπόστολοι. Τό κάλεσμα τοῦ ἦρθε ἀπό τόν Οὐρανό, ἀφοῦ ὁ ἴδιος πάλαιψε μεταξύ του καλοῦ καί τοῦ καλύτερου. Καλό τό μοναστήρι. Μά πιό καλό, ἀπείρως καλύτερο, ἡ ἀγάπη γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Στή Μονή Φιλοθέου γονατιστός παρακαλοῦσε: «Γνώρισόν μοι, Κύριε, ὁδόν, ἐν ᾗ πορεύσομαι» (Ψαλμ. 142,8).

Στήν ἀγωνία του ἀπάντησι ἔδωσε ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ. Ἄνοιξε τή Γραφή. Τό βλέμμα του ἔπεσε στό ρητό του ἀποστόλου Παύλου: «Μηδείς τό ἑαυτοῦ ζητείτω, ἀλλά τό τοῦ ἑτέρου ἕκαστος» (Α' Κόρ. ι' 24).

Σάν νά τοῦ ἔλεγε τό Πνεῦμα τό Ἅγιον: «Κοσμᾶ! Μή σκέπτεσαι μόνο τό δικό σου πνευματικό συμφέρον. Σκέψου καί τούς ἄλλους. Οἱ ὀρθόδοξοι ἀδελφοί σου χάνονται. Τό ἔθνος ἐξισλαμίζεται. Τά παιδιά μένουν καί ἀγράμματα καί ἀκατήχητα. Πάρε τό ραβδί τῆς ἱεραποστολῆς καί βγαῖς! Θά σέ ὁδηγῶ «εἰς εὐθεῖαν ὁδόν». Μόνο νά πῆς τό μεγάλο «Ναί!».

Τό «Ναί» τό εἶπε μετά ἀπό πολλές προσευχές. Τό «Ναί» τό εἶπε ὕστερα καί ἀπό τή συμβουλή πού ζήτησε ἀπό θεωμένους πατέρες. Τό «Ναί» τό εἶπε κυρίως ὅταν τόν εὐλόγησε ὁ τότε Πατριάρχης Σωφρόνιος.

• Ἄν ἀπόστολος καί Ἱεραπόστολος εἶναι αὐτός πού τρέχει μετ' ἐμποδίων, γιά νά κερδίση ψυχές, τότε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ἦταν ἀληθινός ἱεραπόστολος. Στούς δώδεκα ἀποστόλους του ὁ Χριστός εἶχε πεῖ: «Σᾶς ἀποστέλλω ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων» (Ματθ. ι' 16). Ὁ Κοσμᾶς ὑπῆρξε τό ἐξαγνισμένο πρόβατο τῆς χάριτος, πού βάδισε ἀνάμεσα σέ λύκους. Νίκησε. Τούς ἀγρίους τούς μετέβαλε σέ ἁγίους. Τούς λύκους τούς μετέτρεψε σέ ἀρνιά.

Ἐμπόδια; Πολλά συνάντησε. Μαζί μέ τόν ἴνδαλμά του, τόν Παῦλο, θά μποροῦσε νά λέη: «Καθ' ἡμέραν ἀποθνήσκω» (Α' Κόρ. ιε' 31). Ἐμπόδιο οἱ ἀλλόφυλοι καί οἱ ἀλλόθρησκοι. Ἐμπόδιο οἱ κατακτητές ὀθωμανοί Τοῦρκοι. Ἐμπόδιο ἡ μανία γιά τόν ἐξισλαμισμό τοῦ ὀρθόδοξου λαοῦ. Ἐμπόδιο οἱ Ἑβραῖοι, πού διαιωνίζεται τό μίσος τους κατά τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας. Ἔλεγε χαρακτηριστικά: «Χίλιοι Τοῦρκοι μέ ἀγαποῦν κι ἕνας ὄχι τόσο. Χιλιάδες Ἑβραῖοι θέλουν τό θάνατό μου καί ἕνας ὄχι». Ἐμπόδια ἀκόμα εἶχε ὁ ἅγιος καί στήν ἀρχή τῆς ἀποστολικῆς του ἀποφάσεως καί ἀπό μοναχούς, ἀπό συμμοναστές τοῦ Ὄρους. Δέν ἔβλεπαν μέ καλό βλέμμα τόν ἀποστολικό πόθο, πού τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶχε ἀνάψει στήν καρδιά του. Καί εὐτυχῶς, πού προεστῶτες Μονῶν τοῦ Ὄρους καί πρό παντός ὁ Πατριάρχης Σωφρόνιος Ἔθεσαν στήν ἁγία κεφαλή του τήν εὐλογία τους, γιά ὅσα σκεπτόταν νά κάνη γιά τή δόξα τοῦ Χριστοῦ καί τή σωτηρία τοῦ λαοῦ.

• Ἄν ἀπόστολος καί ἱεραπόστολος εἶναι ὁ προσφερόμενος ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίας καί διά τήν Ἐκκλησία, τότε ὁ Κοσμᾶς εἶναι Ἱεραπόστολος μέ τό γνήσιο ἐκκλησιαστικό φρόνημα. Δέν βρῆκε, ὅπως ἐλέχθη, τό ἀποστολικό του ὅραμα τή συμπάθεια συμμοναστῶν τῆς Μονῆς ἁγίου Φιλοθέου. Σφραγίστηκε ὅμως ἀπό τήν ἔνθερμη ἔγκρισι ἁγίων πατέρων καί τήν εὐλογία τῆς ποιμαινούσης Ἐκκλησίας. Ὁ προαναφερθείς Πατριάρχης συγκινήθηκε σάν εἶδε τόν ἱερομόναχο Κοσμᾶ γονατιστό μπροστά του νά τοῦ φιλάη τό χέρι. Μπροστά του ἔβλεπε ἕναν νέο ἀπόστολο Παῦλο, πού μόνος αὐτός θά ἄναβε παντοῦ τήν ἅγια φλόγα τῆς πίστης στόν Χριστό.

Ἡ Ἐκκλησία εὐλογεῖ καί τόν κρυπτόμενο στό σπήλαιο τῆς μοναχικῆς ἀφιερώσεως, ἀλλ' ὑπερευλογεῖ τόν ἀετό, πού σάν ἄλλος Παῦλος ἀνοίγει τά φτερά τῆς ἀγάπης καί τοῦ χριστοκεντρικοῦ του λόγου καί ὑπερίπταται ὁ ἱεραποστολικός ἀετός σ' ὅλους τούς τόπους, κηρύσσοντας «Χριστόν, καί τοῦτον Ἐσταυρωμένον» (Α΄ Κορ. β' 2).

• Ἄν ἀπόστολος εἶναι αὐτός πού ἀκούει τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη» (Ματθ. κη' 19) καί δικό του τόπο δέν ἔχει, ἀλλά τόπος του εἶναι ἡ καρδία κάθε ἀνθρώπου, τότε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ἦταν Χρισταπόστολος!
• Ἄν ἀπόστολος εἶναι αὐτός πού ζῆ παντελῶς ἀκτήμων, αὐτός πού ὅλα τά δίνει καί ὁ ἴδιος δέν εἰσπράττει τίποτε, αὐτός πού χαράχτηκε μέσα του τό «Μακάριόν ἐστι διδόναι μᾶλλον ἤ λαμβάνειν» (Πραξ. κ' 35), τότε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὑπῆρξε ὑπερκόσμιος Ἱεραπόστολος. Μιμητής τοῦ Κύριού μας Ἰησοῦ, πού «οὐκ εἶχε ποῦ τήν κεφαλήν κλίνῃ» (Ματθ. η' 20). Τηρητής τῆς ἐντολῆς τοῦ Χριστοῦ στούς ἀποστόλους, ὅταν γιά πρώτη φόρα τούς ἀπέστειλε σέ ἀποστολική ἄσκησι. Τά λόγια Του ζωγραφίζουν τήν ἁγία ἀκτημοσύνη: «Μηδέν αἴρετε εἰς τήν ὁδόν, μήτε ράβδους μήτε πήραν μήτε ἄρτον μήτε ἀργύριον μήτε ἀνά δύο χιτῶνας ἔχειν» (Λουκ. θ' 3. ι' 4. κβ' 35). Θαυμαστής ὁ ἅγιος Κοσμᾶς καί τοῦ μεγάλου Παύλου, πού ἕνα δικαίωμα γνώρισε, τό νά θυσιάζη ὅλα τά προσωπικά του δικαιώματα. Ἀναγνωρίζει γιά τούς ἄλλους ἀποστόλους τό «ἄξιος ὁ ἐργάτης τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ» (Λουκ. ι' 7). Γιά τόν ἑαυτό του δέν τό ἀναγνωρίζει. Ἀπόλυτα ἀφιλάργυρος ὁ Παῦλος. Θά λέη σέ ὅλους ἐμᾶς, πού διεκδικοῦμε πολλά ὑλικά δικαιώματα: «Οὐκ ἐχρησάμεθα τῇ ἐξουσίᾳ ταύτῃ» (Α' Κορ. θ' 12).

Ἀπόλυτα ἀκολούθησε καί στό θέμα τῆς ἀκτημοσύνης ὁ ἅγιος Κοσμᾶς τόν ἀπόστολο Παῦλο. Ἀπόστολος ἰσάγγελος ὁ ἅγιος Κοσμᾶς, οὔτε ἠράσθη ποτέ ἀμοιβῆς καί χρημάτων, οὔτε δέχθηκε ποτέ δώρημα ἤ φιλοδώρημα. Ἀφιλάργυρς πέρα γιά πέρα.

• Ἄν ὁ ἀπόστολος ἀφήνει τόν ἑαυτό του στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί χαρίζει σέ ὅλους τόν πλοῦτο τῆς ψυχῆς του, τότε ὁ Κοσμᾶς εἶναι ἀπό τά σπάνια πρότυπα τῆς πλήρους ἀφιερώσεως καί τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης.

Φυσικά δέν μποροῦμε νά φαντασθοῦμε ἕναν Κοσμᾶ εἰσπράκτορα τυχερῶν, νά τόν φαντασθοῦμε διάγοντα πολυτελῆ βίο, νά τόν φαντασθουμε μέ χρυσοΰφαντες στολές, νά τόν φαντασθοῦμε μέ τραπεζικούς λογαριασμούς, νά φαντασθοῦμε ἕναν Κοσμᾶ μέ ἰδοκτησίες καί περιουσίες, νά φαντασθοῦμε ἕναν Κοσμᾶ χωρίς Σταυρό θυσία, ἕναν Κοσμᾶ χωρίς ἀγάπη καί προσφορά, ἕναν Κοσμᾶ τοῦ κόσμου τούτου. Ἀδιανόητο! Τέτοιος δέν μποροῦσε ποτέ νά εἶναι. Ἀξίζει νά ἀκούσουμε τόν ἴδιον, τόν ἀκτήμονα ἱεραπόστολο, τόν Κοσμᾶ:

«Μελετώντας τό ἅγιον καί Ἱερόν Ἐυαγγέλιον, εὕρον καί λόγον ὁπού λέγει ὁ Χριστός μας˙ πώς χάρισμα σοῦ ἔδωσα καί ἐγώ τήν χάριν μου, χάρισμα νά τήν δώσης καί σύ εἰς τούς ἀδελφούς σου, χάρισμα νά διδάσκης, χάρισμα νά συμβουλεύης, χάρισμα νά ἐξομολογῆς, καί ἀνίσως καί ζητήσης νά πάρης τίποτε πληρωμήν διά τήν διδαχήν, ἤ πολλά ἤ ὀλίγα, ἤ ἕνα ἄσπρο, ἐγώ σέ θανατώνω καί σέ βάνω εἰς τήν κόλασιν.

Ἀκούοντας καί ἐγώ, ἀδελφοί μου, αὐτόν τόν γλυκύτατον λόγον ὁπού λέγει ὁ Χριστός μας, χάρισμα νά ὑπηρετοῦμεν καί τούς ἀδελφούς μας, εἰς τήν ἀρχήν μοῦ ἐφάνη βαρύς ὁ λόγος, ὕστερον ὅμως μοῦ ἐφάνη γλυκύτερος ὥσπερ μέλι καί κηρίον, καί ἐδόξασα καί δοξάζω χιλιάδες φορές τόν Χριστόν μου ὁπού μ' ἐφύλαξε ἀπό τοῦτο τό πάθος τῆς φιλαργυρίας, καί μέ τήν χάριν τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ ἐσταυρωμένου καί Θεοῦ δέν ἔχω μήτε σακκουλα, μήτε σπίτι, μήτε κασέλλα, μήτε ἄλλο ράσο ἀπό αὐτό ὁπού φορῶ, ἀλλά ἀκόμη παρακαλῶ τόν Κύριόν μου μέχρι τέλους τῆς ζωῆς μου νά μέ ἀξιώση νά μήν ἀποκτήσω σακκούλα, διότι ὡσάν κάμω ἀρχήν νά παίρνω ἄσπρα, εὐθύς ἔχασα τούς ἀδελφούς μου καί δέν ἠμπορῶ καί τά δύο, ἤ τόν Θεόν ἤ τόν διάβολον» (σελ. 108).

• Ἄν ἀπόστολος εἶναι τό στόμα τοῦ Χριστοῦ, τότε ὁ Κοσμᾶς ἦταν χρυσόστομος ἀπόστολος. Ἔχει λεχθῆ: Στόμα Χριστοῦ Παῦλος! Στόμα Παύλου Χρυσόστομος! Ἐμεῖς ἔχουμε δικαίωμα συμπληρωματικά νά ποῦμε: Στόμα καί Χριστοῦ καί Παύλου καί Χρυσοστόμου, Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Τό στόμα του ἦταν τό μεγάφωνο τοῦ Θεοῦ. Τό στόμα του ἦταν ἡ ἔκφρασις τῆς καιομένης καί παλλομένης καρδιᾶς του. Γιά τό στόμα τοῦ ἀποστόλου Κοσμᾶ ἰσχύει πλήρως τό τοῦ Παύλου στήν πρός Ρωμαίους: «Καρδίᾳ πιστεύεται εἰς δικαιοσύνην, στόματι δέ ὁμολογεῖται εἰς σωτηρίαν» (Ρωμ. ι' 10).

Τό στόμα του ἦταν πάντοτε ἕτοιμο πρός ἀπολογία καί ὁμολογία. Εἶναι ἡ συνέχεια τοῦ μεγάλου Παύλου, πού λέει στήν Α' πρός Κορινθίους: «Οὐαί μοι ἐάν μή εὐαγγελίζωμαι» (Α' θ' 16). Τό στόμα του ἦταν ἡ ἁγιώτερη καί ἡ πλέον ἐποικοδομητική μετάφρασις τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Δέν τό ἄνοιγε γιά ἄρρητο λόγο, γιά ἀκατονόητα ψαλσίματα, γιά περιττά διανθίσματα. Ὅταν ἄνοιγε τό στόμα του, λές καί τό κατηύθυνε τό 14ο κεφάλαιο τῆς Α' Κορινθίους: «Θέλω πέντε λόγους διά τοῦ νοός μου λαλῆσαι ἤ μυρίους λόγους ἐν γλώσσῃ» (ιδ' 4).

Γι' αὐτό καί τόν ἄκουγαν ὅλοι. Κρέμονταν ἀπό τά χείλη του. Κάθε λόγος καί ἕνα θαῦμα. Ὁ βιογράφος του περιγράφει: «Τό κήρυγμά του εἶχε τεράστιαν ἐπίδρασιν. Καί ληστάς ἀκόμη ἀφώπλιζεν. Συνήντησε κάποτε ληστοσυμμορίαν, τρομοκρατοῦσαν τήν περιφέρειαν. Ἀλλ' ὁ ἀρχηγός της τόσον συνεκινήθη ἀπό τήν διδασκαλίαν τοῦ Ἁγίου, ὥστε μετενόησε διά τά ἐγκλήματα, πού εἶχε διαπράξει εἰς βάρος ἀθώων πλασμάτων, ἐπέταξε τά ὅπλα του, διέλυσε τήν συμμορίαν, καί ἐγένετο ἕνας ἀπό τούς κοινωφελέστερους χριστιανούς τοῦ τόπου του» (σελ. 22).

• Ἄν ἀπόστολος εἶναι ὅποιος μεταδίδει τόν αἰώνιο Χριστό μέ κατανοητή γλῶσσα, τότε ὁ Κοσμᾶς ἦταν ὁ γλωσσοπυρσόμορφος ἀπόστολος. Μιλοῦσε στή γλώσσα τοῦ λαοῦ. Προέτρεπε τούς ἱερεῖς νά διαβάζουν «παστρικά» τό Εὐαγγέλιο. Χρησιμοποιοῦσε κάθε τοπική διάλεκτο. Διέσωσε βεβαίως τήν Ἑλληνική γλῶσσα, χωρίς ὅμως νά κάνη τήν γλῶσσα σκοπό. Σκοπός του ἕνας ἦταν: Ὁ Γλυκύτατος Ἰησοῦς Χριστός καί ἡ Ἀλήθειά Του. Ὅλες τίς Διδαχές του τίς ξεκινάει μέ τό Πρόσωπο τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού γιά τόν Κοσμᾶ εἶναι γλυκύτατο Πρόσωπο: «Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός καί Θεός, ἀδελφοί μου, ὁ γλυκύτατος αὐθέντης καί Δεσπότης, ὁ ποιητής τῶν Ἀγγέλων καί πάσης νοητῆς καί αἰσθητῆς κτίσεως,... ἐκαταδέχθη καί ἔγινε καί τέλειος ἄνθρωπος ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί ἀπό τά καθαρώτατα αἵματα τῆς Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί Ἀειπαρθένου Μαρίας...» (σελ. 103).
• Ἄν ἀπόστολος καί ἱεραπόστολος εἶναι ὅποιος τά ματωμένα ἴχνη τοῦ Σταυροῦ ἀκολουθεῖ, τότε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὑπῆρξε ὁ μάρτυρας, ὁ ἱερομάρτυρας τῆς ἱεραποστολῆς. «Χριστός ἔπαθεν ὑπέρ ἡμῶν, ἡμῖν ὑπολιμπάνων ὑπογραμμόν, ἴνα τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ ἀκολουθήσωμεν» (Α' Πετρ. β' 21).

Τόν ἱεραπόστολο δέν τόν περιμένει θρόνος. Τόν ἀναμένει πόνος. Δέν τόν περιμένει ἡ ἐπίγεια δόξα. Τόν ἀναμένει ὁ ἔνδοξος θάνατος. Δέν τόν περιμένει θέσις ὑψηλή. Τόν ἀναμένει μετάθεσης στόν Οὐρανό.

Εἴκοσι χρόνια βάδισε ὁ Κοσμᾶς τόν τραχύ δρόμο τοῦ Ἱεραποστολικοῦ κηρύγματος. 45 ἐτῶν ἦταν ὅταν βγῆκε «τοῦ σπεῖραι τόν σπόρον αὐτοῦ» (Μαθ. ιγ' 3). Τόν σπόρο τοῦ λόγου τοῦ Χριστοῦ. Ὥριμος γιά φυτευτῆς. 65 ἐτῶν ἔφθασε, τότε πού ἦλθε ἡ ὥρα τῆς ἀμοιβῆς τῶν κόπων του. Ἑβραῖοι τόν πρόδωσαν. Ὁ Κούρτ Πασᾶς ἀνέλαβε τό ἔργο τοῦ σταυρωτοῦ. Καί ἡ γενναία ψυχή τοῦ μεγάλου ἱεραποστόλου ἑτοιμάστηκε. Εἶπε στούς τέσσερις καλογήρους πού τόν συνώδευαν: «Διήλθομεν διά πυρός καί ὕδατος καί ἐξήγαγες ἡμᾶς εἰς ἀναψυχήν» (Ψαλμ. 65,12).

Ὁ Κύριος της ἀποστολῆς ἀνέμενε μέ τό στεφάνι Του τόν μάρτυρα ἀπόστολο, τόν πρωταθλητή τοῦ παγκοσμίου πρωταθλήματος, πού λέγεται ἱεραποστολή. Τόν περίμενε νά τόν στεφανώση. Οἱ ἄγγελοι ἀπό τίς οὐράνιες ἁψίδες παρακολουθοῦσαν τήν τελευταία μάχη τοῦ ἱερομάρτυρα. Καί ἐκεῖνος, καρτερόψυχος, γονάτισε στή ρίζα τοῦ δένδρου πού θά γινόταν ὁ σταυρωτής του, στίς ὄχθες τοῦ Ἀώου ποταμοῦ, πού κυλοῦσε ὅπως κυλοῦσε ἡ ζωή τοῦ ἔνδοξου ἱεραποστόλου γιά νά καταλήξη στήν ἀπεραντωσύνη τῆς οὐράνιας βασιλείας. Εὐχαρίστησε τόν Κύριο γιά τήν τιμή πού τοῦ ἔκανε νά εἶναι ἀπόστολός Του. Σηκώθηκε, εὐλόγησε τά τέσσερα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντα, Στήλωσε τό σῶμα του στό δέντρο καί ὁ δήμιος του πέρασε τό σχοινί τοῦ ἀπαγχονισμοῦ.

• Ἅγιε Κοσμᾶ, ἕνας ἐσύ ἔσωσες τόν τόπο μας. Ἕνας ἐσύ κράτησες τήν Ὀρθοδοξία στίς καρδιές τῶν σκλαβωμένων Ἑλλήνων. Ἕνας ἐσύ ἄνοιξες τά μάτια τῆς πίστεως σέ χιλιάδες ἀδελφούς. Ἕνας ἐσύ σήκωσες ἀταλάντευτα τό Σταυρό τῆς μαρτυρικῆς ἱεραποστολῆς. Ἡ ἐπί γῆς Ἐκκλησία ἄργησε νά σέ τιμήση. Ἀπό τό 1779, ἔτος πού μαρτύρησες, μόλις τό 1961 ἔγινέ ἡ πράξις ἁγιοκατατάξεώς σου. Καί τί μέ τοῦτο; Ὁ Οὐρανός αὐτοστιγμεί σέ δέχτηκε δίπλα στούς μεγάλους ἀποστόλους καί ἱεραποστόλους. Τό μαρτύριο εἶναι τό μόνο ἀπόλυτα βέβαιο εἰσιτήριο γιά τήν κατάκτησι τῆς αἰώνιας ζωῆς.

• Ἅγιε Κοσμᾶ! Κάθε σπόρος σου κι ἕνα δάκρυ. Κάθε λόγος σου καί μία προσευχή. Κάθε κήρυγμά σου κι ἕνα θαῦμα ἐπιστροφῆς ψυχῆς. Κάθε βῆμα σου καί ἕνα στήριγμα τοῦ κόσμου. Κᾶνε μέ τίς πρεσβεῖες σου, νέοι ἀπόστολοι καί ἱεραπόστολοι νά λάμψουν. Μέ ὑψωμένες τίς λαμπάδες τῆς ἐν Χριστῷ Ἀλήθειας καί Ἀγάπης, νά καλοῦν: «Δεῦτε λάβετε φῶς ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου φωτός».