Σεβ. Μητροπολίτου Καρυστίας κ. Σεραφείμ στο 40νθημερο μνημοσυνο

Ἡ ἰδιότητα τοῦ Χριστοῦ, ὅπως μᾶς λέει ὁ χρυσορρήμων Ἰωάννης, εἶναι νὰ εὐεργετεῖ τὰ πλάσματά του, ὅπως ἡ ἰδιότητα τῆς φωτιᾶς εἶναι να θερμαίνει καὶ τοῦ ἥλιου νὰ φωτίζει. Ὁ Θεὸς μᾶς ἀγαπᾶ περισσότερο ἀπ' ὅ,τι ἐμεῖς τὸν ἑαυτό μας. Γιὰ τὴν ἀσύλληπτη στὸ χοϊκὸ μυαλό μας ἀγάπη ποὺ δείχνει ὁ Θεάνθρωπος πρὸς ἐμᾶς, τὰ πλάσματα τῶν χειρῶν Του, ὁ ἴδιος πάλι Ἱεράρχης καὶ μεγάλος τῆς Ἐκκλησίας μας Πατέρας γράφει φέρνοντας στὰ χείλη του τὰ λόγια τοῦ ταπεινοῦ Ναζωραίου: «Ἐγὼ εἶμαι πατέρας σου, ἐγὼ ἀδελφός σου, ἐγὼ νυμφίος τῆς ψυχῆς σου, ἐγὼ ἡ καταφυγή σου, ἐγὼ τὸ ἔνδυμά σου, ἐγὼ ἡ τροφή σου, ἐγὼ τὸ στήριγμά σου. Ἐγὼ ἔγινα πτωχὸς γιὰ σένα μὲ τὴν ἐνανθρώπησή μου· γιὰ σένα ἔγινα ζητιάνος.

Ἡ ἰδιότητα τοῦ πραγματικοῦ χριστιανοῦ εἶναι ἡ μίμηση τοῦ Χριστοῦ μας, τῆς ἀγάπης Του, τῆς φιλανθρωπίας Του, τῆς μακροθυμίας Του. Αὐτὸς μᾶς θέλει ζητιάνους κενωτικῆς ἀγάπης, ποταμοὺς προσφορᾶς, ἐλεημοσύνης, μᾶς θέλει ἀποστόλους τοῦ Εὐαγγελίου Του, στηρίγματα τῶν ἐργατῶν Του, τῶν ἀφιερωμένων ὁλοκληρωτικὰ σὲ Αὐτόν.

Ἡ ἰδιότητα τοῦ γνήσιου φίλου τοῦ Χριστοῦ μας, τοῦ ἄοκνου ἐργάτου τοῦ ἀμπελῶνος του, τοῦ μακαριστοῦ π. Παντελεήμονος ἦταν ἡ μίμησή Του. Τὸν χαρακτήριζε ἡ προθυμία μιμήσεως τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, κατὰ τὸν παύλειο λόγο: «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ» (Α' Κορ. 11,1).

Ὁ π. Παντελεήμων εἶχε ἀπέραντη ἀγάπη. Ἦταν μιὰ ἀνοικτὴ ἀγκαλιὰ γιὰ ὅλους. Προσπερνοῦσε τὸ κακό, τὴν κακὴ καὶ πονηρὴ συμπεριφορὰ σὰν νὰ μὴν τὴν ἔβλεπε, νὰ μὴν τὴν καταλάβαινε. Στὶς προσβολὲς ποὺ τοῦ ἔκαναν ζητοῦσε ταπεινὰ συγγνώμη καὶ ἔδειχνε τὴν ἀγάπη καὶ τὴν μακροθυμία σὰν νὰ μὴν τὸν εἶχαν προσβάλει ποτέ. Δὲν ἀσχολιόταν μὲ τὰ ἄσχημα λόγια ποὺ τοῦ μετέφεραν.

Γι' αὐτὸν ἦταν σὰν νὰ μὴν τὰ εἶχε ἀκούσει ποτέ. Ὁ ἀγρὸς τοῦ Χριστοῦ τὸν ἐνδιέφερε. Ἔπρεπε νὰ φέρει πλούσιο καρπὸ καὶ γι' αὐτὸν μεριμνοῦσε. Καὶ ὁ ἀγρὸς δὲν ἦταν αὐτὸς τῆς γενετείρας του, τῶν οἰκογενῶν του, τῆς πατρίδος του, ἀλλὰ ὅλου τοῦ κόσμου, σὲ ὅλες τὶς ἠπείρους, σὲ ὅλα τὰ κράτη. Ἦταν ἐργάτης, ἱεραπόστολος, ἀκούραστος, δημιουργικὸς, ἐφευρετικὸς, ζητιάνος γιὰ τὸν Χριστό. Ἑκούσια ἐφάρμοζε τὸ «λάθε βιώσας», ἀλλὰ καὶ τὸ «λάθε εὐεργετήσας», κατὰ τὴν ἐντολὴ τοῦ Κυρίου μας «Μὴ γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου» (Ματθ. στ΄ 3).

Γυρνοῦσε στὴν Ἑλλάδα ὡς ἐπαίτης ζητώντας ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς τὰ περισσευούμενα λιβάνια, καρβουνάκια, νάματα, λάδια, εἴδη ἐκκλησιαστικὰ γιὰ τὴν ἱεραποστολὴ καὶ τὰ ἔστελνε μὲ κοντέϊνερς στοὺς ἀγωνιζομένους ἱεραποστόλους. Μαζὶ ἔστελνε καὶ χρήματα καὶ ἐνδύματα καὶ μηχανήματα καὶ φάρμακα γιὰ τοὺς ἀδελφούς μας ποὺ διψοῦσαν γιὰ Χριστὸ καὶ ἀλήθεια.

Χαρακτηριστικὰ ἔλεγε ὁ π. Παντελεήμων, ὅτι οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἀγαποῦν καὶ μοχθοῦν γιὰ τὴν Ἐκκλησία, αὐτοὶ ποὺ θέλουν νὰ δίνουν καὶ ὄχι νὰ παίρνουν, δὲν μιλοῦν ποτέ. Ἀντίθετα οἱ ἄνθρωποι ποὺ εἶναι ἀδιάφοροι καὶ ἀρέσκονται στὰ νὰ κριτικάρουν τοὺς πάντες καὶ τὰ πάντα, δὲν κλείνουν τὰ στόματά τους. Αὐτοὶ ὄχι μόνο ζημιὰ κάνουν στὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ καὶ ἐγωϊστικὰ φερόμενοι δὲν ἀναγνωρίζουν καὶ τοὺς κόπους τῶν ἄλλων γι' αὐτήν. Χωρὶς νὰ ἀρέσει στὸν μακαριστὸ π. Παντελεήμονα ἡ περιαυτολογία, ὅμως γιὰ νὰ φανεῖ ἡ Θεία παρέμβαση στὸ ἔργο του, ἔλεγε:

Ἐγὼ μὲ τὶς λίγες δυνάμεις μου ἐπιτελῶ ἔργο ποὺ οὔτε σύλλογοι, οὔτε ἑταιρεῖες θὰ μποροῦσαν νὰ τὸ πραγματοποιήσουν. Καὶ αὐτὸ γιατὶ τὸ ἔργο δὲν εἶναι δικό μου. Δὲν τὸ κάνω γιὰ νὰ προβληθῶ, οὔτε νὰ μὲ χειροκροτήσουν. Σκορπίζω τὴν ἀγάπη καὶ μοιράζομαι τὰ προβλήματα τοῦ πτωχοῦ, τοῦ ἱεραποστόλου, τοῦ ἀσκητοῦ, τῶν ἁγιοταφιτῶν, τῶν σιναϊτῶν, τῶν μοχθούντων στὴν μαύρη ἤπειρο, στὴν ἄπω ἀνατολή, σὲ ὅλη τὴν ὑφήλιο. Μοχθῶ γι' αὐτὸν ποὺ θέλει νὰ βαπτισθεῖ, νὰ γίνει χριστιανός, ὄχι μὲ τὴν βία. Ὁ Χριστός μας εἶπε: «ὅστις θέλει οπίσω μου ἐλθεῖν» (Ματθ. ιστ΄ 24).

Οἱ Ὀρθόδοξοι ἱεραπόστολοι στὴν Ἀφρικὴ τὸ πρῶτο ποὺ κάνουν εἶναι νὰ ἀνοίγουν σχολεῖα χωρὶς διακρίσεις. Δὲν ρωτοῦν τοὺς αὐτόχθονες ἂν εἶναι χριστιανοί, καὶ ποιοῦ δόγματος, ἢ, μουσουλμάνοι, ἢ ὀπαδοὶ ἄλλης θρησκείας. Ὅλα τὰ παιδιά τους τὰ παίρνουν σὲ ἀντίθεση μὲ ἄλλα δόγματα ἢ πιστεύω. Αὐτὴ εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία μας.

Ἱεραποστολή, ἔλεγε, εἶναι ἐλεημοσύνη, εἶναι φιλανθρωπία καὶ τὸ ἀποκορύφωμά της εἶναι ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν συνάνθρωπο, ἐκεῖνον ποὺ ἐπιθυμεῖ, ἐκεῖνον ποὺ ζητεῖ νὰ γνωρίσει τὸν Χριστό, νὰ βαπτισθεῖ καὶ νὰ κοινωνεῖ τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμά Του. Ὁ ἱεραπόστολος δὲν ἔχει τίποτα δικό του. Ἐκεῖνο ποὺ τὸν συγκινεῖ, ἐκεῖνο ποὺ τὸν συγκλονίζει ἐκεῖνο ποὺ τὸν κάνει νὰ δοθεῖ στὸ ἔργο τοῦ φωτισμοῦ τῶν λαῶν ψυχῇ τε καὶ σώματι εἶναι ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν ἄνθρωπο κάθε φυλῆς καὶ γλώσσας.

Ἡ ἀγάπη μας στὸ ἱεραποστολικὸ ἔργο μὲ τὴν ἀγάπη τῶν ἀνθρώπων ποὺ εἶναι τὰ φτερά μας, μᾶς ἀξιώνει νὰ τοὺς ἀποστέλλουμε, ὅ,τι οἱ ἐμπερίστατοι, οἱ κατηχούμενοι καὶ οἱ νεοφώτιστοι ἀδελφοί μας ἔχουν ἀνάγκη, ἀρκεῖ νὰ δοξάζεται ὁ Κύριος.

Ἡ Ἱεραποστολὴ, ὅμως, δὲν εἶναι μόνο ἡ βοήθεια καὶ ἡ παροχὴ τῶν ἀναγκαίων ἀγαθῶν.

Γνωρίζοντας τὴν Ὀρθοδοξία οἱ ἄνθρωποι ἐγκαταλείπουν τὶς ἄλλες ἁμαρτωλὲς συνήθειες καὶ περιπέτειες ποὺ ἔχουν συνηθίσει στὴν ζωή τους. Ὁ ἱεραπόστολος κατηχεῖ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἐπιθυμοῦν νὰ γνωρίσουν τὸν Χριστό, τοὺς μαθαίνει νὰ Τὸν δοξάζουν, νὰ Τὸν εὐχαριστοῦν, νὰ ψάλλουν ὕμνους κατάλληλους σὲ Αὐτόν. Δὲν ἐκβιάζει, οὔτε παρακαλεῖ κανέναν. Θέλει μόνοι τους νὰ νιώσουν αὐτὴ τὴν ἐσωτερικὴ ἀνάγκη, αὐτὴ τὴν δύναμη καὶ τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ νὰ τον γνωρίσουν καὶ νὰ ζήσουν σύμφωνα μὲ τὸ θέλημά Του.

Ἡ φιλαγιότητα τοῦ π. Παντελεήμονος ἦταν ξεχωριστή. Τιμοῦσε τοὺς Ἁγίους μας καὶ μεριμνοῦσε γιὰ τὴν ἐξύμνησή τους καὶ τὴν διάδοση τοῦ σωτηριώδους παραδείγματός τους. Ἰδιαίτερη εὐλάβεια ἔδειχνε γιὰ τὴν Παναγία μας τὴν Ἱεροσολυμίτισσα, γιὰ τὸν θεραπευτή του Ἅγιο Νεκτάριο, στὴν χάρη τοῦ ὁποίου ἀξιώθηκε νὰ κτίσει ταπεινό, ἀλλὰ μεγάλο σὲ χάρη ναΰδριο, γιὰ τὸν Ἅγιο Παντελεήμονα τὸν ἰαματικό, ποὺ ἔφερε τὸ ὄνομά του, γιὰ τὸν Ὅσιο Ἰωάννη τῆς Ρίλας, μὲ τὸν ὁποῖο ἀσχολήθηκε στὴν διδακτορική του διατριβή, γιὰ τὸν Ὅσιο Δανιήλ, τὸν Κατουνακιώτη, τοῦ ὁποίου τὸν ἔθελγε ἡ ἀσκητικὴ πολιτεία καὶ τοῦ ὁποίου θαύμαζε τὴν θεόλεκτη συνοδεία στὰ δυσπρόσιτα Ἀθωνίτικα Κατουνάκια.

Ἀξιέπαινη ὑπῆρξε ἡ συμβολὴ τοῦ π. Παντελεήμονος στὴν προσπάθεια νὰ προσφέρει στοὺς εὐλαβεῖς προσκυνητὲς τῆς Ἁγίας Γῆς καὶ τοῦ θεοβαδίστου ὄρους Σινᾶ ὄχι μόνο τὶς πνευματικές του ἐμπειρίες, ἀλλὰ καὶ ἱστορικὲς πληροφορίες τεκμηριωμένες γιὰ ὅλα τὰ ἱερὰ προσκυνήματα, τὰ ἐρημητήρια, ὅλους τοὺς ἁγιασμένους τόπους.

Γιὰ τὰ περισπούδαστα ἔργα του πολυχρόνιος καὶ πολύμοχθος ἀγώνας χρειάσθηκε. Ὁ πατὴρ Παντελεήμων μέσα ἀπὸ τὸ ἀνεξάντλητο ταμεῖο τῶν γνώσεών του, τὴν φιλαγιότητα καὶ εὐλάβεια ποὺ τὸν διέκρινε καὶ τὴν προσευχητική του διάθεση τὰ κατάφερε. Ὄχι, βέβαια, μόνος του, ἀλλὰ πάντοτε μὲ τὴν δύναμη τοῦ Παναγίου Πνεύματος, τοῦ «τὰ ἐλλείποντα ἀναπληροῦντος» ἀποδεικνύοντας τὴν θεοπνευστία τοῦ συγγραφέως.

Ὁ χριστοφίλητος π. Παντελεήμων μεταδημότευσε γιὰ τὰ σκηνώματα τοῦ οὐρανοῦ πλήρης καλῶν ἔργων, ὅπως ἡ Δορκὰς τῆς Ἰόππης. Ὁ Κύριος τῆς δόξης τὸν ἀνέμενε, γιὰ νὰ τοῦ ἀποδώσει τὸν μισθὸ τῶν ἔργων του λέγοντάς σου·

«Εὖ, δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ, εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου» (Ματθ. Κε΄ 21).